ترفندهایی برای فراموشی لغات هنگام حرف زدن

این اتفاق برای همه ی ما می افتد که در حال توضیح یک سریال به دوستان هستیم ، ناگهان "صبر کن ............ خدایا اسمش چی بود؟ میشناسی یک خانم مو بلوند هستش! آفریقای جنوبی بدنیا آمده و زبان انگلیسی را از طریق سریال و فیلم تقویت کرده خدا اسمش چی بود" شاید همین الان نیز بسیاری از شما هنرپیشه ی مشهور چارلیز ترون را در ذهن خود تداعی کرده اید ولی زمانی که در حال صحبت با دوستان خود هستید، لغات و اسامی از ذهن شما به راحتی پاک می شوند. مشکل مغز شما کجاست؟ 

این شرایط را محققین و روان شناسان شرایط نوک زبان (Tip of the Tounge) یا اگر بخواهیم واژه ی علمی آن را بگوییم، واژه فراموشی یا Lethologica (برگرفته شده از افسانه ی یونان باستان lethe به معنی فراموشی و Logos به معنی لغت) می نامند. مشکل فراموشی لغت،  فارغ از شرایط سنی یا زبانی که صحبت می کنید ، می تواند برای هر فردی اتفاق بیافتد. شاید برای شما جالب باشد ولی ممکن است برای افرادی که با زبان اشاره نیز صحبت می کنند ، اتفاق بیافتد. 

آیا این روند نشانه ای از فرایند پیری در افراد است،  یا تنها یک لغزش ذهنی ساده است؟ خوب ، در ابتدا اجازه دهید خیال شما را آسوده کنم.  این یک تجربه ی شایع میان تمامی افراد است. بر اساس تحقیق های صورت گرفته ، جوانان هر هفته یک مرتبه این مسئله را تجربه کرده ولی این شرایط در بزرگسالان تا روزی یک مرتبه نیز افزایش پیدا می کنند و ضرورتا بیانگر شرایط خیلی حاد و بحرانی در افراد نمی باشد. اخیرا ، محققین دانشگاه های بلژیک ثابت کرده اند برخی عوامل مانند کافیین ، خستگی و احساسات قوی عاطفی می توانند این شرایط را تشدید کنند. 

توجه کنید اگر این حالت فراموشی به صورت مکرر تشدید شود، دیگر فراموشی لغت نیست و تبدیل به یک بیماری ذهنی به اسم Anomic Aphasia گفته می شود. 

چه اتفاقی در مغز می افتد؟ 

هنگامی که پدیده ی نوک زبان را تجربه می کنیم چه اتفاقی در ذهن ما می افتد؟ فرایند تولید زبان یک از بخش هایی است که زبان شناسان و روان شناسان به شدت بر روی آن تمرکز دارند و تلاش می کنند آن را مورد بررسی قرار دهند ، ولی باید بدانید که در حین جمله سازی یا تولید زبان اتفاق های متفاوتی در ذهن رخ می دهند و بخش های مختلفی از مغز در این فرایند درگیر هستند؛ این فرایند با دیدن یک شیء آغاز می شود سپس آن را به یاد می آورید ، معنایش را در ذهن وارسی کرده و در انتها آن را به زبان می رانید. 

تصور کنید قورباغه ای را مشاهده می کنید؛ ابتدا مغز شما آن را از طریق چشم ها آن ها را بررسی کرده و آن را درک می کند ، در مرحله ی دوم مفهوم قورباغه در ذهن شما تشکیل می شوند که در زبان شناسی آن را لایه ی معنی سازی می خوانند و در بخش لب پیشانی مغز انجام می گیرد. همانطور که می دانید مغز از طریق مسیرهای عصبی و مفاهیم تشکیل شده که صداها را نیز از این طریق ایجاد می کند. بنابراین پس از آنکه شکل اشیاء در ذهن ما تشکیل شد، ذهن وارد بخش دیگری می شود که سبب می شود تا لغات را به خوبی ادا کرد،  البته این بخش،  خود فرایندهای مختلفی دارد که به بررسی آن می پردازیم. در مرحله ی بعد هنگامی که مغز، صدای صحیح را تشخیص می دهد با استفاده از دستگاه های صداساز مانند شش ها ، لب ها ، زبان ، فک و نای تلاش می کند تا صدای مد نظر را ایجاد کند. شش ها هوایی را به بیرون می فرستد که همین مسئله، ارتعاشی ایجاد می کند همین ارتعاش با حرکت زبان و برخورد آن ها با دندان صدای مد نظر لغات را ایجاد می کند. 

بنابراین ما شرایط نوک زبان را تجربه می کنیم چه اتفاقی در ذهن ما می افتد؟ بسیاری از زبان شناسان بر این باور هستند که در این هنگام در فرایند فعال شدن معنا به صدا ، تداخلی ایجاد می شود. اگر مرتبه ای دیگر این اتفاق برای شما پیش آمد دقت کنید می توانید لغات را تعریف کنید ولی نمی توانید آن را به زبان بیاورید. 

افراد دو زبانه و فرایند نوک زبان 

افراد دو زبانه معمولا این حالات را بیشتر از اشخاص دیگر تجربه می کنند و این اتفاق در زبان مادری آن ها با افزایش تعداد زبان ها بیشتر تکرار می شود ، ولی این پدیده می تواند در نتیجه ی یک فرایند پیچیده به نام فرسایش زبانی نیز باشد. اگر در کشوری زندگی میکنید و تمامی فعالیت های روزمره ی شما به یک زبان باشد،  زبان های دیگر که به آن ها تسلط دارید،  با گذر زمان قدم به قدم فراموش می شوند . نورون های مغز با یکدیگر روشن می شوند و از طریق همین روشن شدن است که مسیر خود را باز میکنند.هر چقدر از این مسیرها و کانال ها بیشتر استفاده کنید،  کمتر با مشکلات فراموشی روبرو خواهید شد.  این پدیده ی فراموشی می تواند در زبان مادری نیز رخ دهد. 

روش های مقابله با فراموشی لغات 

خوشبختانه از تمامی تحقیق هایی که دانشمندان انجام داده اند، توانسته اند راه هایی را برای مقابله با حالت فراموشی لغات پیدا کنند. 

هیچ وقت لغات را جستجو نکنید 

با اینکه به صورت فطری و درونی بعد از این حالت به جستجوی لغات می گردید،  یا از دوستان می پرسید ، در اصل بزرگترین اشتباه خود را انجام می دهید. در عوض، ابتدا تلاش کنید برای خود و دوستان با صدای بلند آن را بگویید.  این گفتن کمک می کند تا مغز شما حس پویایی ذهن شما را فعال کند و جرقه ای در ذهن شما زده شود. 

باز هم لغات را جستجو نکنید 

شاید جالب باشد که چرا این مسئله را تکرار کرده ام ، ولی به یاد داشته باشید این مورد ، اصلی ترین دلیلی است که شما آن لغات را مجدد فراموش خواهید کرد. در اصل هنگامی که لغاتی را فراموش می کنید، جستجوی آن در اینترنت و دیکشنری ها سبب می شود تا شما آن را لغت را مجدد فراموش کنید! و تکرار همین مسئله سبب می شود دیگر آن را لغات را کلا فراموش کنید. اگر می خواهید فراموشی لغات را کنار بگذارید بهتر است به دوستان خود بگویید ابتدای اسامی یا لغات را به شما بگویند. مثلا وقتی اسم اصلی ریچل در سریال فرزند فراموش کرده اید،  از آنها بخواهید اول اسم را بگویند تا ذهن شما آماده شود

اگر دچار فراموشی زبان شده اید یا تمرین کنید یا کلا آن را رها کنید!

اگر مدت ها است که به یکی از زبان هایی که به آن مسلط هستید،  صحبت نمی کنید ، انتظار نداشته باشید که سریع آن را به یاد آورده و لغات دشوار آن را سریع به کار ببرید. به عنوان مثال ، اگر از زبان مادری خود در دانشگاه برای مطالعه ی فیزیک استفاده می کردید و بعد از دانشگاه تنها از آن زبان برای صحبت های روزمره استفاده می کنید ، ممکن است بعد از مدتی ذهن شما لغات کلیدی فیزیک را فراموش کرده و برای به یاد آوردن آن ها باید مطالعه ی مجدد داشته باشید. 

کلام آخر

خبر خوب؟ حالت نوک زبان برای همه ی ما اتفاق می افتد و به این معنی نیست که شما در حال از دست دادن حافظه هستید. و تنها با کمی کار و تلاش مجدد می توانید لغات فراموش شده را به یاد بیاورید. بنابراین به فعالیت های خود ادامه دهید! و هیچ وقت نترسید. ما در انگلیش کلینیک تلاش می کنیم در دوره های زبان انگلیسی خود همراه با مجموعه ی مدون، نه تنها آموزش های جدید را برای شما فراهم کنیم ، بلکه با مشخص کردن تمرین های مختلف در طول ترم کمک می کنیم از فراموشی لغات و اصطلاحات جلوگیری کرده و شما را برای آزمون های مختلف آماده کنیم.