مراحل ترجمه فیلم و سریال به صورت دوبله و زیرنویس

یک فیلم و یا حتی سریال خوب از اصلی ترین مواردی است که تمامی ما انسان ها نسبت به دیدن آن مشتاق هستیم و این موضوع هیچ ربطی به کشوری که در آن زندگی می کنیم نیز ندارد. همانطور که می دانید بیشتر فیلم های گیشه پرکن یا محبوبی که در سینماها وجود دارند به زبان انگلیسی ساخته شده اند. فیلم سازی یکی از بزرگ ترین و پر سودترین تجارت ها در دنیا هست و بسیاری از کشورها و شهرها ادعا دارند که پایتخت فیلم سازی دنیا هستند. علاوه بر لس آنجلس که هالیوود را در خود جای داده است نیویورک نیز با داشتن برادوی یکی از جایگزین های اصلی برای هالیوود است از قرن 16 نیز لندن اصلی ترین مرکز برگزاری نمایشنامه ها بوده است. 

امروزه بسیاری از افراد معتقد هستند زبان انگلیسی زبان بین المللی دنیا است ولی اگر می خواهید فیلم های شما مخاطب های مختلفی را در کشورهای دیگر جذب کنند بهتر است فیلم ها را به زبان های مختلفی ترجمه کنید. این دقیقا همان بخشی است که تهیه کنندگان فیلم ها و سریال ها به آن توجه ویژه ای دارند به عنوان مثال نتفلیکس تمامی پروژه های اصلی خود را همراه با حداقل 5 زیرنویس مختلف ارائه می دهد تا بتواند در کشورهای مختلف مخاطبین بیشتری را جذب کند. 

جهانی سازی مفاهیم سمعی و بصری

تهیه کنندگان و کارگردان های برنامه های تلویزیونی به دنبال راه ها و روش های موثری هستند که مفاهیم سمعی و بصری خود را جهانی کنند. بیننده های فیلم های خارجی با بهره گیری از ترجمه و زیرنویس فیلم ها می توانند از محتوای فیلم ها لذت ببرند در این صورت تهیه کننده می تواند بدون هزینه ی خیلی کم مخاطب های بسیاری را از سرتاسر دنیا جذب کند. ما بین سال های 1999 تا 2010 برخی از کشورهای جهان سوم با هزینه ی بسیار بالا تلاش کردند تا برنامه های تلویزیونی را بازسازی کرده و از آن طریق مخاطبین را در کشورهای مختلف جذب کنند ولی ظهور پلت فرم های اینترنتی پخش سریال و فیلم نشان دادند جذب مخاطب تنها با یک زیرنویس ساده نیز عملی است. 

گزینه های مختلف برای ترجمه ی فیلم 

یکی از بهترین روش ها برای اطمینان از جذب مخاطبین خارجی استفاده ی بهینه از خدمات ترجمه ی سمعی و بصری است. ارائه دهنده های خدمات حرفه ای ترجمه قادر هستند مفاهیم اصلی ترجمه و بومی سازی فیلم ها را برای شرکت های تولید فیلم ارئه دهند. این خدمات به سه دسته ی اصلی دوبله ، زیرنویس و صحبت بر روی فیلم تقسیم می شوند. اصلی ترین نکته ای که سبب می شود خدمات این شرکت ها را متمایز کند کیفیت کارها و انتخاب روش مناسب برای بومی سازی فایل ها است. 

زیرنویس 

هنگامی که در این پست صحبت از کشور می شود منظور از تلویزیون رسمی کشورها است. برای کشورهای کوچک مانند سوئد ، پرتغال ، لوکزامبرگ ، یونان ، فنلاند ، دانمارک ، بلژیک و حتی برخی از کشورهای اروپای شرقی زیرنویس کردن فایل های تصویری اولین گزینه است. این کشورها اغلب جمعیتی کمتر از 12 میلیون دارند و در نتیجه زیرنویس کردن از نظر هزینه برای آن ها معقول تر است. در بسیاری از برنامه های خارجی نیز این کشورها از دو زیرنویس استفاده می کنند تا بیننده قادر باشد انتخاب کند فایل مورد نظر را به کدام زبان مشاهده کند. یکی دیگر از دلایلی که سبب می شود در این کشورها از زیرنویس استفاده شود این است که بیشتر این کشورها زبان رسمی ندارند و به چند زبان مختلف صحبت می کنند. 

مزیت های استفاده از زیرنویس

• هزینه ی نسبتا پایین. بر اساس برآوردهای صورت گرفته زیرنویس کردن یک فیلم از نظر زمانی حداقل 3 ساعت زمان می برد و این در حالی است که برای دوبله ی فیلم شما نیاز به 2 تا 3 روز زمان نیاز دارید. در دوبله ی فیلم هزینه ی مالی حداقل 70 درصد افزایش می یابد که این میزان بر اساس تعداد عوامل فیلم افزایش نیز می یابد ولی برای زیرنویس شما تنها به یک مترجم نیاز دارید.
• اعتبار فایل ترجمه شده بالا تر است. از آنجایی که بیننده به صورت همزمان قادر است هم صحبت های گوینده و فایل زیرنویس را به صورت همزمان داشته باشد مترجم باید خیلی دقیق کار کند ولی اگر بخشی از داستان را نیز نتواند صحیح ترجمه کند بیننده با تطبیق ترجمه با صحبت های گوینده می تواند معنی اصلی صحبت ها را متوجه شود.
• مفاهیم اصلی فیلم بهتر ارائه می شود. از آنجایی که زیرنویس به صورت همزمان با دیالوگ اصلی پخش می شود معنی مورد نظر فیلم به خوبی به بیننده منتقل می شود. و از آنجایی که حرکت دهان هنرپیشه ها با زیرنویس خیلی مهم نیست مترجم می تواند به منظور انتقال بهتر مفاهیم مطالب مورد نظر خود را نیز در داخل پرانتز اضافی کند.

نکات منفی زیرنویس

• زیرنویس سرعت بیننده را کاهش می دهد. از آنجایی که خواندن زیرنویس در فیلم ها و سریال های سرعت بالا خیلی مناسب نیست ممکن است گاهی اوقات شما در حین خواندن زیرنویس نسبت به متن عقب بمانید.اگر در استفاده از زیرنویس تازه کار باشید این اتفاق بیشتر آزار دهنده خواهد بود. نکته ی دیگری که باید به آن دقت کنید برای افرادی که خواننده ی کندی هستند زیرنویس بر خلاف اینکه باعث لذت بردن از فیلم شود سبب اذیت شدن شما می شود.
• زیرنویس در یک فضای محدودی پخش می شود. از آنجایی که هر خط زیرنویس تقریبا 64 حرف را شامل می شود و هر خط نیز تنها 6 ثانیه بر روی صفحه می ماند. اگر در یک دیالوگ گوینده سرعت بالایی داشته باشد و در حال صحبت یک موضوع سنگین نیز باشد انتقال مفاهیم مورد نظر با این شرایط محدود بسیار دشوار است.
• زمان تدوین فیلم افزایش می یابد. زیرنویس فیلم ها همیشه بعد از اتمام تدوین و تولید فیلم صورت می گیرد و همین امر می تواند زمان تدوین فیلم را حداقل تا یک روز افزایش دهد برخی از تهیه کننده ها نیز ترجیح می دهند زیرنویس ها را به فیلم اصلی بچسبانند که خود این کار نیز سبب می شود تدوین و کارهای پسا تولید زمان برتر شود
• هم پوشانی رنگ ها در بخش هایی از فیلم باعث عدم خوانش متن ها توسط بیننده است

دوبله

دوبله به حرکت لب یا اگر بخواهیم ساده بیان کنیم دوبله (در برخی از کشورهای اروپای شرقی صدا بر روی صدای اصلی نیز می گویند) یکی دیگر از روش های ترجمه ی فیلم ها است که به فرایند جابجایی صدای اصلی یک فایل تصویری با فایل ضبط شده به زبان دیگر گفته می شود. کشورهای اسپانیا ، ایتالیا ، ترکیه ، ایران و فرانسه از مشهورترین کشورهایی هستند که از این سبک استفاده می کنند. دوبله بیشتر در کشورهایی که جمعیت آن ها بالاتر از 50 میلیون نفر است محبوبیت دارد. در هر یک از این کشورهای یاد شده یک زبان به عنوان زبان رسمی آن کشور معرفی شده است و از این جهت هزینه ی دوبله برای شرکت ها بسیار مقرون به صرفه می باشد. 

برخی از کشورها نیز به دلیل سانسور صحبت ها بنا به مسائل فرهنگی دوبله را به زیرنویس ترجیح می دهند ، مهمترین این کشورهای اسپانیا است که از سال 1974 با دستور مستقیم پادشاه موظف شدند تمامی فایل های تصویری را به دلیل جلوگیری از تهاجم های فرهنگی سانسور کنند. همانند زیرنویس این فرایند نیز مزیت ها و معایب خاص خود را به همراه دارد که در ادامه به آن نگاهی می اندازیم 

مزیت های استفاده از دوبله

• دوبله مخاطبین بیشتری را در پخش تلویزیونی جذب می کند. هنگامی که هنرپیشه های مشهور خارجی به زبان مادری مخاطب صحبت می کنند در مخاطب حس آرامش ایجاد شده و ارتباط بهتری با فیلم برقرار می شود. در ایتالیا تحقیقی انجام گرفت که نشان داد هنگامی که بینندگان تلویزیون رسمی فیلم های دوبله شده را مشاهده می کنند در آن ها حس هویت ملی ایجاد شده و راحت تر موارد مشاهده را باور می کنند. تحقیق مشابهی نیز در آلمان صورت گرفت که نشان داد افرادی که فیلم های دوبله شده را مشاهده می کنند نسبت به کسانی که فیلم های زیرنویس شده را می بینند موضوع داستان را بهتر متوجه شده و حتی ترجیح می دهند موضوعات کمی پیچیده تر شوند.
• بومی سازی فایل های تصویری در مقبولیت محتوای تصویری از اهمیت بسزایی برخوردار است. بسیاری از تهیه کنندگان به دنبال پیدا کردن روش هایی هستند که با بومی سازی فایل های تصویری بتوانند نه تنها مخاطب را جذب کنند بلکه موارد شوخ طبعی را نیز در میان آن ها برانگیزند. بهترین مثال برای ما ایرانی ها فیلم ترمیناتور 2 هست زمانی که آرنولد شوارتزنگر از اصطلاح Hasta La vista Baby استفاده کرد بسیاری از مردم آمریکا مخصوصا اسپنیش ها آن ها را خنده دار انگاشتن به طوری که به یک اصطلاح محاوره ای تبدیل شد ولی زمانی که به فارسی دوبله شد گفتند "بعدا می بینمت" این اصطلاح زمانی برای ما فارسی زبانان جذاب شد که در سریال پایتخت 5 بهتاش فریبا پشت تانک نشست و دقیقا همین اصطلاح را بکار برد ،  این دقیقا همان تاثیر بومی سازی است.
• ترجمه ی شوخی بسیار چالش برانگیز است. از آنجایی که با دوبله شما می توانید شوخی ها را بر اساس فرهنگ کشورها متناسب کنید مخاطب راحت تر می تواند با آن ارتباط برقرار کرده و منظور نویسنده را درک کند.

نکات منفی دوبله

• انتخاب صدا برای هر هنرپیشه. در برخی از کشورها هر هنرپیشه برای خود یک صداپیشه دارند در کشور ما صدای آلن دلون با صداپیشگی خسرو خسروشاهی یکی از مشهور ترین ها است. به همین دلیل صدای آن دوبلر با شخصیت آن هنرپیشه تلفیق می شود. این اتفاق زمانی مشکل زا می شود که صدا پیشه تعداد هنرپیشه های زیادی را دوبله کند و زمانی که این هنرپیشه ها در یک پروژه با یکدیگر ایفای نقش کنند صدای یک فرد برای چند هنرپیشه صحبت خواهد کرد که همین امر باعث سردرگمی مخاطب می شود.
• همگام سازی صداها با هنرپیشه ها. اصلی ترین نگرانی تهیه کنندگان همگام سازی صدای صداپیشه با هنرپیشه ی اصلی است ، در بسیاری از موارد لب های هنرپیشه با صدای دوبله شده همگام نمی شود که همین امر باعث سردرگمی مخاطب می شود.

فرایند ترجمه ی فیلم

همانند تمامی پروژه های ترجمه ، ترجمه ی فیلم و سریال نیز یک فعالیت خسته کننده و پیچیده است. مشتری شاید بخواهد از زیرنویس استفاده کرده یا یک فیلم را به چندین زبان مختلف ترجمه کند که در این صورت کار مترجم بسیار دشوارتر می شود. اصلی ترین مواردی که هنگام ترجمه باید آن را در نظر بگیرید ترجیحات اقتصادی ، فرهنگی ، ایدئولوژیکی و  سیاسی است. 

اضافه کردن زیرنویس

ترجمه ی هر فیلم شامل چندین مرحله ی گوناگون می شود که آن ها را مورد بررسی قرار می دهیم. 

جمع آوری پیش نیازها. این کار را با شناخت حوزه ، ماهیت ، زبان خواسته شده ی پروژه مشخص کنید. حتما پیش از آغاز ترجمه از مشتری خود بپرسید لحن مورد نظر آن ها رسمی است یا غیر رسمی و یا بر اساس محتوای فیلم مشخص شود. 

ایجاد منابع لازم برای ترجمه. از بهترین روش ها برای زیرنویس کردن فیلم ، دانلود زیرنویس زبان اصلی فیلم و استفاده از زمان بندی آن است. 

ترجمه ی دیالوگ ها توسط مترجم. توجه داشته باشید مترجم هنگامی که یک فایل تصویری را ترجمه می کند باید به دو نکته توجه کند اولین اینکه ممکن است بر اساس صحبت های گوینده در زبان مقصد جمله ها جابجا شود، دوم اینکه نکات گرامری مورد نظر را به خوبی رعایت کرده و کیفیت بالایی را ارائه دهد. 

همگام سازی جملات با زمان بندی فیلم ها. به این کار مهندسی زیرنویس گفته می شود و یکی از دشوارترین کارهایی است که یک مترجم می تواند انجام دهد. در برخی از زبان ها ترجمه ی یک متن می تواند بلند تر و یا حتی کوتاه تر از زبان مبدا باشد از آنجایی که ما محدودیت زمانی و فضایی داریم تیم زیرنویس کننده موظف است بر اساس محدودیت ها منظور خود را به بهترین صورت ممکن به مخاطب خود رسانده و تعادل لازم را برای بیان هر دو زبان ایجاد کند. 

بازنگری کیفیت. بهتر است بعد از انجام تمامی این کارها از یکی از دوستان خود بخواهید که فایل زیرنویس شده را یک مرتبه مشاهده کنند و کیفیت آن را به شما اعلام کنند. 

مهندسی نهایی. به فرایند تدوین و چسباندن فیلم و بررسی زمان بندی آن گفته می شود تیم مهندسی زیرنویس موظف است از کیفیت پخش زیرنویس اطمینان حاصل کرده و زیرنویس را همراه با همگام سازی به مشتری ارائه دهد. 

با ترجمه ی بی نقص فیلم ها مخاطبین خود را جذب کنید

در حالیکه موفقیت یک برنامه ی تلویزیونی و یا فیلم در کشور های مختلف به عوامل متعددی بستگی دارد ، ترجمه ی دقیق فیلم ها می تواند درک محتوا و پیغام فیلم را توسط مخاطب تضمین کند. 

از آنجایی که انگلیش کلینیک سابقه ی طولانی با شرکت های بین المللی برای ترجمه ی فیلم و سریال دارد مترجم ها و صداپیشه های ما کیفیت بالای کارهای شما را تضمین کرده و مهندسی زیرنویس را نیز به نحو احسنت انجام می دهند. یکی از مزیت های رقابتی انگلیش کلینیک با دیگر رقبا بهره گیری از مترجم های انگلیسی زبان است که ساکن ایران هستند و از این رو کیفیت فایل های ترجمه شده بدون شک یکی از بهترین ها است.